Kỹ thuật trồng chuối - FAO

Thân thật ở dưới đất mọc ra các chồi non.


Lá chuối rất lớn, các bẹ lá xếp với nhau thành thân giả.

Sau 7-8 tháng, khi có khoảng 30 lá, cây bắt đầu ra hoa, bao gồm cả hoa đực và hoa cái xếp vào nhau hình thành búp chuối.


Búp chuối sau này phát triển thành buồng bao gồm hoa đực ở cuối và hoa cái ở trên xếp thành nải như hình bàn tay.
 

Kỹ thuật trồng.
Chuối có thể trồng trong thời gian dài, nhưng nếu muốn năng suất cao thì cần phải làm đất tốt, đề nghị đào xới đất lại sau 7-10 năm.
Sau khi đào xới đất, tập trung trồng cây họ đậu trong 2 năm. Sau đó đào cây lên và dùng như một loại phân xanh, tiếp tục trồng chuối như ban đầu.
Tại Bờ Biển Ngà, chuối được đào lên sau khi thu hoạch được 3 mùa. Sau đó người ta trồng lại ngay.
Các nông trường truyền thống thường chỉ trồng chuối trong thời gian ngắn. Ví dụ, 5 năm ở Cameroon, 2-4 năm ở các nước châu phi xích đạo. Ở đây người ta thường trồng chuối xen canh với các loại cây khác, như ở Công Gô người ta trồng cùng lúc với cao su hoặc cọ dầu, 2 loài cây này cho thời gian thu hoạch lâu hơn nên người ta trồng xen canh với chuối để thu hoạch sớm.
 
Chuẩn bị trồng

Làm đất:
Một số nơi đất quá ướt làm rễ không mọc được, để ráo nước người ta đào mương cách nhau 15m và một mương dài bao quanh.
Khoảng cách trồng phụ thuộc vào phương pháp trồng, tuy nhiên khoảng cách phổ biến là từ 2-2.5m, còn trồng xen canh với các loài cây khác thì cách nhau khoảng 5m.
Trước khi trồng 2 tháng, đào lỗ sâu 60cm rộng 60cm sau đó lấp đầy bằng phân hữu cơ và phân chuồng.
Chuối không chịu được gió mạnh, chắn gió bằng cách trồng tre bao quanh, tre sau này còn có thể tận dụng làm cọc đỡ buồng.
Chuối được trồng chủ yếu từ chồi, chọn chồi cao khoảng 0.5-1m từ cây khỏe mạnh có tuổi đời từ 3-6 năm. Giữ ở nơi râm mát 3-4 ngày.
Trước khi trồng, cắt ngắn chồi còn khoảng 50cm, nhúng trong dung dịch KMnO₄.
Thời gian trồng tốt nhất là cuối mùa khô, trồng vào thời gian này làm cây không bị thối rễ, đồng thời khi mùa mưa đến làm rễ bén nhanh hơn.


2 tháng sau khi đào lỗ, đào lấy phân hữu cơ và phân chuồng ra, lấy đất lớp bên trên (Bên trái hình) đổ xuống dưới cùng, đặt chồi vào lỗ (sâu khoảng 10cm tính từ mặt đất đến rễ). Đổ lớp phân mới đào xung quanh gốc, cuối cùng lấy lớp đất bên dưới (bên phải hình) đổ trên cùng.
 
Chăm sóc chuối sau khi trồng.

Giữ sạch đất.
Cỏ thường phát triền mạnh khi chuối mới bắt đầu trồng. Khi chuối lớn, cỏ dần bị chết đi do thiếu nắng. Nhưng nếu cỏ không chết thì dùng Gramoxone (thuốc trừ sâu sinh học), trộn 0.4L với 400L nước xịt cho mỗi hecta.
Rải một lớp phủ bằng cỏ hoặc lá khô vào cuối mùa mưa, lớp lá khô sau đó bị phân hủy và cung cấp độ ẩm cho đất vào mùa khô.
Nếu đất quá thấp – ngập nước cần làm mương để rút nước. Ở những nơi đất quá khô cần thêm hệ thống tưới.
Tìm nguồn nước ổn định từ sông – hồ. Đào mương, cấp nước qua cống hoặc đập để tạo độ ẩm ổn định cho chuối.
 
Bón phân.
Sử dụng phân hữu cơ bón vào gốc, lá cây sau khi cắt bỏ và phân hủy dưới đất cũng là một nguồn cung chất hữu cơ.
Chuối trồng với số lượng lớn cần phải bón thêm đạm, lân, kali.
Liều lượng cho mỗi cây trong một năm:
Đạm: 750g Amoni sunfat hoặc 300g Ure.
Lân: 300g Dicalcium phosphate hoặc 500g Canxi hidro photphat.
Kali: 600g KCl.
Ngoài ra cần bổ sung 500g vôi bột cho mỗi cây mỗi năm. Nitơ và Kali chia ra bón từ 4-5 lần mỗi năm. Phân Lân và vôi bột bón vào cuối mùa mưa hoặc cuối mùa khô, thời gian này làm phân không bị mưa rửa trôi.
Có thể dùng phân bón tổng hợp NPK, cây non dùng 1.5kg NPK 10-10-20 mỗi cây mỗi năm một lần. Cây khi ra trái dùng 1.5kg NPK 5-12-24.
 
Cắt chồi
(Đây là ví dụ đối với loại chuối sau 10 tháng thu hoạch)
4 tháng sau khi trồng, chỉ để lại một chồi còn lại cắt hết. 4 tháng sau, cây lớn đã 8 tháng tuổi, cây nhỏ 4 tháng tuổi, tiếp tục cắt bớt chồi chỉ để lại 1.
Sau 10 tháng, cây lớn đã có thể thu hoạch và sau đó cắt bỏ, cây tiếp theo đã 6 tháng tuổi, cây nhỏ nhất 2 tháng.

 
Chống buồng
Buồng chuối sau này rất nặng nên cần phải chống tránh gãy cây. Cắt 2 khúc tre buộc chéo vào nhau như hình, đào 2 lỗ nhỏ dưới gốc để tránh trơn trượt.

 
Chăm sóc trái.
Cắt hoa đực và nải đầu tiên khi hoa bắt đầu mọc dài ra. Bọc một lớp nilon hoặc nhựa xung quanh buồng, đục các lỗ nhỏ xung quanh tấm nilon để quả có thể thở được. Các tấm nilon có nhiệm vụ bảo vệ chuối khỏi mưa – nắng và bệnh đốm lá.
 

Các loại côn trùng và bệnh dịch.

 
Thu hoạch chuối
Sau khoảng 9 tháng, chuối thu hoạch vẫn còn xanh, sản lượng lớn nhất trong 3 mùa đầu, dao động từ 30-50 tấn/ha.
Sau khi thu hoạch, người ta bắt đầu kiểm tra và phân loại. Thông thường hàng xuất khẩu không chấp nhận chuối có vỏ bị đốm đen, vì vậy các sản phẩm không đạt yêu cầu về thẩm mỹ hay kích thước đều phải giữ lại bán trong nước với giá rẻ.

Dụng cụ đo chuối

Thị trường khó tính như Châu Âu hay Nhật Bản ngoài yêu cầu về thẩm mỹ còn cần phải đáp ứng tiêu chuẩn khắt khe, từ thổ nhưỡng đến quy trình chọn giống, chăm bón, thu hoạch, đóng gói.
Chuối đạt chuẩn xuất khẩu sau đó được đưa đến cảng và vận chuyển trong container lạnh, thời gian vận chuyển tùy điểm đến, VD như từ Việt Nam đến Trung Quốc mất khoảng 1 tuần.
Để tăng thời gian sử dụng cho sản phẩm, chuối được duy trì nhiệt độ 13,3^oC trong quá trình vận chuyển, quá trình bốc dỡ cũng yêu cầu thực hiện nhẹ nhàng tránh dập nát.
Chuối sau đó tiếp tục đưa đến kho để ủ chín, sản phẩm cuối cùng được đưa đến và bán trong siêu thị.
 
Những điều ít người biết về chuối: