Phụ lục 8: Hướng dẫn từng bước để xây dựng một hệ aquaponic

Những lưu ý ban đầu trước khi thiết kế
Các lý thuyết cần thiết để thiết kế đã được nói ở chương 4. Phụ lục này chỉ tập trung để xây dựng dựa trên vật liệu sẵn có, ngoài ra cũng giải thích ngắn gọn một số bộ phận phức tạp nhất.

Phụ lục này có 3 sơ đồ thiết kế bao gồm:
Sơ đồ thiết kế Media bed
Sơ đồ thiết kế NFT
Sơ đồ thiết kế DWC

Các yếu tố chính để xem xét thiết kế là: (1) chi phí vật liệu, (2) tính sẵn có của vật liệu, (3) năng suất. Vật liệu chính để làm bể cá là thùng nhựa IBC 1000 lít hoặc các loại vật liệu khác để thay thế, nhưng phải theo quy tắc an toàn đã được nhắc đến trong chương 4.

Một số dụng cụ cần thiết


  
Lưu ý trong tất cả các mô hình này dùng bơm có lưu lượng bằng hoặc lớn hơn 2 m³/giờ, sục khí 10w trở lên.

Bước 1: Bể cá
Tháo lớp bảo vệ bên ngoài bằng vít lục giác, nếu lớp bảo vệ được hàn chết với nhau thì dùng máy cắt. Sau đó kéo thùng nhựa ra.
Sau đó dùng máy cắt xung quanh thùng, cách mặt trên chỉ 5cm, rửa sạch thùng bằng xà phòng và phơi khô trong 24h. Lớp nắp bên trên sau này có thể tận dụng để che bể cá.

Bước 2. Làm lỗ thoát nước cho bể cá
Khoét một lỗ cách mặt trên và mặt bên 12cm, sau đó lắp ron uniseal vào (ở VN mình không có loại ron này thì dùng nối răng Ø48, thêm 2 ron 2 bên nữa)
Ống thoát nước được làm từ 2 đoạn ống PVC Ø48, ống bên dưới dùng máy cắt như hình 12 và nắp đầu cuối lại. Khoan một lỗ khoảng 2cm ở vị trí trên hình 13, đây là lỗ thông khí tránh trường hợp nước bị rút ra ngoài (lỗ này không bắt buộc)

Bước 3. Chuẩn bị khay rau và bể chứa.
Để làm 3 khay rau và một bể chứa (sump tank) cần đến 2 thùng IBC. Một thùng IBC làm được 1 bể chứa và 1 khay rau, thùng thứ 2 làm được 2 khay rau.

Bước 4. Làm 2 khay rau từ 1 thùng IBC
Cắt dọc như hình, độ sâu khay rau là 30cm, sau đó rửa sạch bằng xà phòng và nước ấm, phơi nắng trong 24h.

Bước 5. Làm giá đỡ khay rau
Tận dụng lớp bảo vệ thùng để làm giá đỡ khay rau (khay rau khi đầy nước sẽ rất nặng)
Dùng gỗ để lót như hình 19, chừa ở giữa ra để sau này đặt bell siphon. Lót thêm gỗ 2 bên như hình 21

Bước 6. Làm bể chứa và khay rau từ thùng IBC
Cắt dọc như hình 22, khay rau sâu 30cm, bể chứa không quan tâm.
Khoan 3 lỗ 25mm ở vị trí như hình 25 (sau này dùng để kết nối với siphon)

Bước 7. Chuẩn bị đồ làm Bell siphon
Ống PVC Ø110 cao 35cm để làm lớp bảo vệ.
Ống PVC Ø75 cao 27cm + nắp để làm “Chuông”
Ống PVC Ø27 cao 16cm để làm ống hút
Nối PVC Ø27 một đầu trơn, một đầu ren
Co 90 độ Ø27
Xem video hướng dẫn
 

Bước 8. Ráp khay rau và bể chứa
Đầu tiên đặt 12 viên gạch block quanh bể chứa như hình 41. Lưu ý không để gạch che mất lỗ (lỗ khoan ở bước 6)
Xếp các viên gạch theo khoảng cách như hình 43, bể cá nên kê lên 15cm. Sau đó đặt khay rau lên, dùng thước thủy để cân bằng.

Bước 9. Làm đường ống nước từ bể cá đến khay rau
Nối đầu ra bể cá (đường thoát đã làm ở bước 2) như hình 46, sau đó dùng để cấp nước cho khay rau, đường ra mỗi khay rau đều phải có van để khống chế lượng nước (nên giảm đầu ra từ Ø48 xuống Ø27, sau đó dùng van Ø27)  

Bước 10. Làm đường ống nước từ khay rau xuống bể chứa
Để ý đường ống màu đen dưới khay rau A, B, C. Các đường này nối từ bell siphon xuống bể chứa. Xem kỹ ở hình 54, 55. 

Bước 11. Làm đường ống bơm nước từ bể chứa lên bể cá
Bơm chìm đặt dưới bể chứa, nối với ống HDPE bơm ngược lại bể cá. Dùng bơm có lưu lượng tối thiểu 2 m³/giờ, đường ống Ø25, hạn chế dùng co nối làm giảm lưu lượng bơm.

Bước 12. Bỏ giá thể vào và chạy thử.
Trước khi bỏ giá thể vào, tốt hơn hết là đổ đầy nước trước để kiểm tra rò rỉ và kiểm tra siphon. Sau đó đổ đầy giá thể vào khay rau.
 

Bước 1. Chuẩn bị bể cá (làm như mô hình media bed)
Bước 2. Làm bộ lọc cơ và lọc vi sinh
Dùng 2 thùng phi 200 lít cắt nắp như hình 2,3,4. Sau đó khoan 2 lỗ và dùng dây rút buộc lại để chế thành nắp đậy có thể mở ra đóng lại. 

Bước 3. Làm đường vào và đường ra bộ lọc cơ.

A. Nước chảy vào từ bể cá
B. Đường nước thoát
C. Đường nước dẫn vào bộ lọc sinh học

Làm như hình, toàn bộ dùng ống Ø48. Lưu ý ống A và B bịt nắp lại và cắt như hình 14 

Bước 4. Làm đường vào và đường ra bộ lọc vi sinh.

A. Nước chảy vào từ bộ lọc cơ
B. Bơm nước ra
C. Lỗ xả

Làm đường xả nước như hình 18, dùng van và nối 27mm, đường này có tác dụng xả cặn.
Làm đường nối xuyên qua 2 bộ lọc cơ và vi sinh, dùng ống PVC Ø48.
Chuẩn bị thùng lọc cặn 20 lít, khoan 1 lỗ 48mm ở trên để lấy nước và ít nhất 20 lỗ nhỏ 8mm dưới đít thùng.
Dùng bông hoặc vải để lọc cặn.

Bước 5. Chuẩn bị giá đỡ cho khay rau
Dùng gạch block và gỗ kê lên như hình 25. Lưu ý chiều dày các thanh gỗ khác nhau, theo thứ tự trái qua là 1cm, 2cm, 3cm.

Bước 6. Kết nối các khay rau làm từ ống PVC Ø110
Nối ống bằng co và T như hình 27, nếu ống PVC màu xám thì sơn trắng hoặc bọc cách nhiệt để tránh quá nóng hoặc quá lạnh.

Bước 7. Đánh dấu và khoan lỗ
Các lỗ cách nhau 25cm, đường kính lỗ căn theo ly nhựa sau này làm giá thể trồng rau.
Khoan thêm lỗ nhỏ 20mm vào đầu cuối mỗi ống PVC để cấp nước, sau đó cố định khay rau bằng dây rút. 

Bước 8. Nối đầu nước xả từ khay rau về bộ lọc vi sinh
Dùng ống giảm 110mm xuống 47mm sau đó nối về bộ lọc vi sinh.

Bước 9. Làm hệ thống nước cấp cho khay rau
Dùng van và ống HDPE Ø20 làm đường cấp nước cho mỗi khay như hình 39, riêng đường dẫn chung làm từ ống Ø25, nối với ống nhánh bằng giảm 25-20mm.

Bước 10. Lắp bơm
Bơm chìm (lưu lượng tối thiểu 2 m³/giờ) đặt dưới bộ lọc vi sinh bơm lên qua nối T để chia ra 2 đường vào bể cá và ra khay rau, đầu cuối vào bể cá lắp thêm van để điều chỉnh lưu lượng nước phù hợp . Dùng ống HDPE Ø25.  

Bước 11. Sục khí
Lắp đặt sục khí công suất 10w và ổ cắm chống nước.

Bước 12. Kiểm tra
Bơm nước và kiểm tra rò rỉ, kiểm tra tỷ lệ nước bơm vào khay rau và bể cá (10-20% vào khay rau, 80-90% vào bể cá). Nước cấp vào mỗi khay nên để 1-2 lít/phút.
Bộ lọc vi sinh cần 40-80 lít hạt lọc kaldnes.

Bước 13. Làm ly trồng rau

Bước 1. Chuẩn bị bể cá (làm như mô hình Media bed và NFT)
Bước 2. Chuẩn bị bộ lọc cơ và lọc vi sinh (như mô hình NFT)
Bước 3. Làm 3 kênh DWC (như làm khay rau mô hình Media bed)
Bước 4. Ráp các kênh DWC như hình

Bước 5. Làm đường ống thoát nước trên kênh DWC
Nối đường thoát 3 kênh lại với nhau

Sau đó nối về bộ lọc vi sinh như hình 13

Bước 6. Lắp bơm
Lắp hệ thống bơm gần giống với mô hình NFT  

Bước 7. Lắp sục khí
Sục khí 10w chia thành 4 đầu ra lắp cho cả bể cá và kênh DWC

Bước 8. Làm bè xốp
Nguyên tắc:

  

Bước 9. Kiểm tra
Đổ nước vào và kiểm tra rò rỉ
Kiểm tra lưu lượng nước, mỗi kênh DWC có thể tích khoảng 300 lít, vậy lưu lượng cho mỗi kênh khoảng từ 75-300 lít/giờ (thông tin chi tiết đã đề cập ở chương 4)